Hướng dẫn sử dụng Geometer’s Sketchpad-phần 1

Đối với giáo viên, đặc biệt là giáo viên dạy toán không một công cụ nào bổ trợ mà hoàn thiện như Geometer’s Sketchpad. Các khả năng tính toán trực quan, vẽ hình và thậm chí cả giải tích nó đều có thể tham gia bổ trợ cho bạn. Nó không còn mới mẽ hay xa lạ đối với hầu hết chúng ta. Nhưng quả thật còn rất nhiều người chưa được thành thạo với nó. Đặc biệt với một vài phép toán bổ trợ, ta có thể biến nó thành công cụ tuyệt với cho những bài giảng của mình. Trong khuôn khổ này chúng tôi biên tập thành một loạt bài viết hướng dẫn một cách chi tiết nhất có thể để giúp cho các giáo viên dạy toán có thể thực hiện được thành thạo. Và chúng tôi cũng chia loại này thành nhiều phần khác nhau để quý vị có thể tiện theo dõi. Những công cụ thường xuyên được sử dụng trong việc soạn tài liệu quá quý vị.

1/. Giới thiệu phần mềm Geometer’s Sketchpad 4.07

1.1/. Chức năng chính của phần mềm Geometer’s Sketchpad 4.07

Geometer’s Sketchpad 4.07 (viết tắt là GeoSpd 4.07 hoặc GSP 4.07) là phần mềm hình học nổi tiếng và đã được sử dụng rộng rãi tại rất nhiều nước trên thế giới. Ý tưởng của GeoSpd là biểu diễn động các hình hình học hay còn gọi là Dynamic Geometry, một ý tưởng rất độc đáo và từ lâu đã trở thành chuẩn cho các phần mềm mô phỏng hình học.

Geometer’s Sketchpad thực chất là một công cụ cho phép tạo ra các hình hình học với chức năng chính là vẽ, mô phỏng quĩ tích, các phép biến đổi của các hình hình học phẳng. Giáo viên có thể sử dụng phần mềm này để thiết kế bài giảng hình học một cách nhanh chóng, chính xác và sinh động, khiến học sinh dễ hiểu bài hơn.

Một đặc điểm quan trọng của phần mềm này là cho phép ta thiết lập quan hệ giữa các đối tượng hình học, phần mềm sẽ đảm bảo rằng các quan hệ luôn được bảo toàn, mặc dù sau đó các quan hệ có thể được biến đổi bằng bất kì cách nào. Khi một thành phần của hình bị biến đổi, những thành phần khác của hình có quan hệ với thành phần thay đổi trên sẽ được tự động thay đổi theo. Ví dụ như khi thay đổi độ dài của một đoạn thẳng thì trung điểm của đoạn thẳng đó sẽ tự động thay đổi theo sao cho nó luôn là trung điểm của đoạn thẳng này. Nhưng nếu sử dụng giấy bút để dựng hình, khi thay đổi một thành phần nhỏ của hình, đôi khi có thể phải phá huỷ toàn bộ hình đó.

Một điểm đáng chú ý khác ở phiên bản GSP 4.07 là tất cả các trình đơn, các công cụ của nó đều sử dụng giao diện tiếng việt hơn nữa ở GSP 4.07 được cập nhật thêm nhiều  những công cụ thường dùng nên không đòi hỏi người sử dụng những hiểu biết về ngoại ngữ cũng như không cần hiểu biết nhiều về GSP mà chỉ cần một chút kiến thức cơ bản về máy tính, về GSP thì có thể tự soạn cho mình một giáo án điện tử phục vụ cho công tác dạy - học của mình.

Tóm lại Geometer’s Sketchpad 4.07 là một công cụ lý tưởng để tạo ra các bài giảng sinh động môn Hình học, tạo ra các "sách hình học điện tử" rất độc đáo trợ giúp cho giáo viên giảng bài và cho học sinh học tập môn Hình học đầy hấp dẫn này.

1.2/. Giới thiệu màn hình GSP 4.07 

1.2.1/. Các yếu tố cơ bản của màn hình GSP

1. Thanh tiêu đề: Chứa tên file, nút phóng to thu nhỏ, đóng cửa sổ.

2. Thanh thực đơn: Chứa danh sách các lệnh.

3. Thanh công cụ: Chứa các công cụ khởi tạo và thay đổi các đối tượng, các công cụ này tương tự như compa, thước kẻ, bút viết hàng ngày của chúng ta.

4. Vùng Sketch: Là vùng làm việc chính của chương trình, là nơi để xây dựng, thao tác với đối tượng hình học

5. Con trỏ: Chỉ ra vị trí hiện thời trên của sổ. Nó sẽ di chuyển khi bạn di chuyển con chuột.

6. Thanh cuốn: Di chuyển vùng sketch hiện thời.

1.2.2/. Thanh công cụ

a/. Trong Sketchpad để chọn hay bỏ chọn một đối tượng nào đó, ta phải sử dụng công cụ mũi tên lựa chọn (xem hình) , Nhấn giữ chuột và kéo về bên phải để chọn mũi tên tương ứng:

     mũi tên lựa chọn thông thường, để chọn hoặc bỏ chọn hay chọn công cụ để vẽ một đối tượng nào đó.

     khi chọn mũi tên này và click đúp vào một điểm nào đó thì điểm đó được neo lại (cố định) và ta nắm kéo các đối tượng khác, nó sẽ xoay xung quanh điểm neo này.

     khi chọn mũi tên này và click đúp vào một điểm thì điểm đó được neo lại, ta kéo các đối tượng khác mà có liên quan đến điểm neo thì nó sẽ tăng (giảm) kích thước của đối tượng mà không làm thay đổi hình dạng của hình, hoặc hệ số góc của đường thẳng,...

=> Chú ý:

- Để chọn tất cả các đối tượng trong bản vẽ ta nhấn tổ hợp phím Ctrl+A hoặc R-click vào vùng trống của bản vẽ và chọn mục Chọn tất cả.

- Để bỏ chọn tất cả các đối tượng ta nhấn phím Esc, hoặc L-click chuột vào vùng trống bất kì của bản vẽ.

- Để chọn hoặc bỏ chọn một số đối tượng có trong bản vẽ, ta lần lượt L-click vào các đối tượng cần chọn hoặc cần bỏ chọn.

- Hoặc cũng có thể nhấn giữ chuột trái (Drag) và kéo một hình chữ nhật bao quanh những đối tượng cần lựa chọn.

b/. Công cụ điểm:  dùng để tạo điểm 

c/. Công cụ Compa:  dùng để tạo đường tròn 

d/. Công cụ nhãn:  dùng để đặt tên cho đối tượng, lời chú thích.

e/. Công cụ thường dùng:  chứa các công cụ thường dùng do người sử dụng tạo ra.

Công cụ thước kẻ:
 dùng để vẽ tia, đoạn thẳng, đường thẳng bất kì:

  vẽ đoạn thẳng.

  vẽ tia. 

      vẽ đường thẳng. 

Lời kết: Trên đây là những lời giới thiệu Geometer’s Sketchpad cũng như các đối tượng của nó. Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện cách thực hiện ở các phần sau.